İHTİYATÎ TEDBİR

• İhtiyati Tedbir Kavramı

İhtiyati tedbir, geçici hukuki koruma araçlarından biri olarak, tarafların karşı karşıya olduğu hukuki riskleri bertaraf etmeyi ve telafisi imkânsız zararların önüne geçmeyi amaçlar. Bu tür tedbirlerin gerekliliği, genellikle yargılamaların uzun sürmesi ve bu süre zarfında tarafların haklarının ihlal edilmesi riskine dayanır. Yargılama sürecinin uzaması, davaya konu olan hukuki ilişkinin nihai olarak belirlenmesi için gereken sürenin uzunluğu, tarafların hakları üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Özellikle Türkiye’deki yargılama süreleri göz önüne alındığında, dava açıldıktan sonra, tarafların dava konusu malvarlıkları üzerinde serbestçe tasarruf edebilmesi, kötü niyetli borçluların davaya konu malvarlıkları üzerinde zararlı işlemler yapabilmesi gibi durumlarla karşılaşılabilmektedir. Bu tür durumlar, tarafların haklarının korunmasını zorlaştırmakta ve davanın sonunda alınan kararların uygulanmasını imkânsız hale getirebilmektedir. HMK m. 24, III hükmü de dava açıldıktan sonra tarafların dava konusu üzerinde tasarruf etme yetkilerinin devam ettiğini ifade etmektedir.

İhtiyati tedbirin esas amacı, bir hakkın elde edilmesinin zorlaştırılması ya da tamamen imkansız hale getirilmesinin önlenmesidir. Bu kapsamda, ihtiyati tedbir, davanın sonuçlanmasına kadar geçerli olacak şekilde bir koruma sağlamaktadır. HMK m. 389, I’de düzenlenen bu kural, ihtiyati tedbirin amacını ve uygulama sürecini net bir biçimde ortaya koyar; yani tedbir, davanın nihai kararına kadar geçerli olup, davanın sonunda herhangi bir hakkın ihlali söz konusu olduğunda, hak sahibinin zarar görmesini engellemeye yönelik bir araçtır. Bu bağlamda, ihtiyati tedbir, yargılamanın gecikmesinin doğurabileceği zararların önüne geçilmesi adına önemli bir işlev görmektedir.

Sonuç olarak, ihtiyati tedbir, hukuki güvenliğin teminat altına alınması ve tarafların haklarının zamanında korunması adına kritik bir öneme sahiptir. Yargılamaların uzunluğu ve bu süreçte ortaya çıkabilecek tehlikeler, ihtiyati tedbirin gerekliliğini artıran faktörlerdir. Bu nedenle, tedbirin uygulanması, tarafların haklarının güvence altına alınması açısından, yargılama sürecinin sonunda oluşabilecek telafisi mümkün olmayan zararları önlemek için etkin bir koruma aracı sunmaktadır.